Co to znaczy czas?

Skąd wzięły się pojęcia: godzina, minuta? Problematyka określania czasu, czyli m.in. kalendarza, należały do istotnych problemów ludzkiego życia. Zmiany w postrzeganiu i rozumieniu czasu były kamieniami milowymi w rozwoju cywilizacyjnym.

Wielki wkład w tę dziedzinę zawdzięczamy m.in. klasztorom, w których rozwinięto wiedzę antyczną.

Dla bezproblemowego funkcjonowania klasztorów znajomość astronomii i innych nauk świeckich była konieczna, aby określić czas według ruchu Słońca na dziennym niebie. Potrzebne było również określanie czasu według ruchu gwiazd – dla modlitw nocnych.

Przykładowo, benedyktyńskie (od Vi w.) śluby zakonne ustanawiały dla mnichów m.in. obowiązek odbywania każdego dnia ośmiu modlitewnych celebracji, które były dość dokładnie określone porą dnia lub nocy – danymi czasowymi. Z tego powodu w klasztorach czas był uporządkowany według wspólnych modlitw:

  • matutinum (w nocy, przed wschodem słońca),
  • laudes (w trakcie wschodu słońca),
  • prima (godzinę po wschodzie słońca),
  • tertia (trzy godziny po wschodzie słońca),
  • sexta (południe, tzn. sześć godzin po wschodzie słońca),
  • nona (dziewięć godzin po wschodzie słońca),
  • vesperae (w trakcie zachodu słońca, tzn. dwanaście godzin po wschodzie słońca),
  • completorium (w nocy, po zachodzie słońca).

Bez zegarów – a punktualnie!